Projekt przepisów dotyczących programów polityki zdrowotnej, nad którym obecnie pracuje Sejm, zakłada jedynie, że za naruszenie dyscypliny finansów publicznych będzie uważane zaciągnięcie zobowiązania w związku z realizacją programu w dwóch przypadkach:
Programy polityki zdrowotnej - co się zmieni
Jeżeli samorządowy program polityki zdrowotnej uzyska pozytywną opinię prezesa AOTMiT, będzie mógł być realizowany i finansowany. Dotyczy to również sytuacji, gdy opinia prezesa będzie pozytywna warunkowo, lecz wówczas – przed wdrożeniem do realizacji i finansowania – będzie istniał obowiązek usunięcia „warunku” wskazanego w tej opinii. Jakie jeszcze zmiany są planowane w samorządowych programach polityki zdrowotnej?
- kiedy nie uzyskano opinii prezesa AOTMIT co do projektu tego programu (np. w ogóle wymaganej opinii nie zasięgnięto),
- gdy projekt programu uzyskał negatywną opinię.
W projektowanych przepisach jest mowa o doprecyzowaniu, w jakiej sytuacji mamy do czynienia z naruszeniem dyscypliny finansów publicznych, a nie o kontrolowaniu wydatków samorządów.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami istnieje obowiązek uzyskiwania opinii prezesa AOTMiT dotyczących projektów programów polityki zdrowotnej, jednak zdarza się, że takie opinie nie są uzyskiwane i tym samym programy są uruchamiane, realizowane i finansowane, mimo braku np. dowodów naukowych na skuteczność działań.
Porównanie obecnego stanu prawnego z zaproponowanymi zmianami
Artykuł 48a ustawy o świadczeniach (…) wskazuje na konieczność uzyskania opinii Agencji przed rozpoczęciem realizacji programu polityki zdrowotnej (ppz), przy czym proces ten nie jest dokładnie opisany. Brakuje określenia:
- jak powinien być zbudowany program, jakie elementy należy uwzględnić w projekcie, co powodowało, że do oceny wpływały projekty różnej jakości
- jak przebiega proces oceny i jakie jest postępowanie w przypadku, gdy opis w projekcie nie spełnia wymogów konstrukcji programu i nie może zostać właściwie oceniony
- (w sposób precyzyjny) kiedy opinia agencji nie jest wymagana
- roli opinii agencji, która nie jest wiążąca – nawet w przypadku oceny negatywnej
Ponadto nie ma obowiązku sprawozdawania realizacji i wyników programu, tym samym nie wiadomo, jakie działania są podejmowane na terenie kraju, a co za tym idzie, czy finanse publiczne są wydatkowane w sposób właściwy.
Proponowane zmiany. Korekta zidentyfikowanych braków
Wskazano dobrą praktykę w zakresie budowania programu przez określenie jego elementów oraz narzucenie obowiązku na agencję w zakresie wydawania rekomendacji dla problemów zdrowotnych przedstawiających modelowe rozwiązania, to ułatwi przygotowywanie ppz. Opisano proces wewnętrzny oceny i opiniowania projektu (tak, jak ma to miejsce przy innych zadaniach agencji), w celu umożliwienia właściwej oceny, zwiększenia transparentności decyzji. Wprowadzono obowiązek utworzenia repozytorium z dokumentami dostępnymi do informacji publicznej w celu zwiększenia transparentności i umożliwienia zdobywania wiedzy na przykładach projektów już ocenionych. Wprowadzono zapis, że opinia agencji jest wiążąca dla samorządów, co pozwoli na realizację tylko uzasadnionych działań i umożliwi również kontrolę finansową.
Wprowadzono konieczność raportowania realizacji ppz do agencji, co pozwoli na uzyskanie pełnego obrazu działań na terenie kraju. Agencja będzie odpowiedzialna za analizy w tym zakresie (dotychczas takie dane nie były zbierane i nie było wiadomo, jakie działania w zakresie zdrowia publicznego są w rzeczywistości prowadzone). Wskazano okoliczności wymagające zaprzestania prowadzenia pzz przez samorządy (np. kiedy działania nie są uzasadnione w świetle dowodów naukowych), co pozwoli na racjonalną gospodarkę finansową. W obecnej konstrukcji prawnej, obowiązującej od sierpnia 2009 roku, czego nie zmieniono, AOTMiT w zakresie opiniowania programów pzz jest niezależny od Ministerstwa Zdrowia.
Słowa kluczowe:
zdrowie publiczneUzyskaj nieograniczony dostęp do SerwisZOZ.pl
- Aktualne informacje o zmianach prawnych
- Indywidualne konsultacje e-mail z ekspertem (odpowiedź w 48 h)
- Bazę 3500 porad ekspertów, gotowych wzory dokumentów i procedur